Cultural Ableism in Poland during the Iron Curtain Period: Learned Helplessness and the Need for Reeducation
Keywords:
social sciences, education, defectology, learned helplessness, communism in Poland, Iron Curtain, normalization, and reeducationAbstract
The following article is written from the perspective of disability studies (Głodkowska, Pągowska 2017) and concentrates on cultural ableism as a dominant pattern present in Poland during the Iron Curtain (1945-1989). The authors are of the opinion that the conditions of forced functioning of the Polish society behind the Iron Curtain generated current and long-term effects formulating cultural ableism patterns. It should be pointed out that Polish academics (especially special pedagogues) mention the existence of transformation phenomena after the hardships of the past system, or sometimes are silent about the ideologisation, censorship and indoctrination of Polish society for 44 years, with Soviet concepts relating to disability. It happens also that the scholars cut off more or less strongly from the idea that in fact Soviet defectological thought was present or developed in special education. On the other hand, among the various long-term effects of being dependent on Soviet ideology and political supremacy, related to the construction of learned helplessness in many aspects of attitudes towards disability. The authors believe also that for some reason even in current Poland, speaking and thinking about disability corresponds with the cultural ableism effects and supreme slogan of Soviet defectology to "fit a man into the system" (Kalinnikova and Trygged 2014). The article was divided into sections in which the authors analyse the defectological concept of disability, normalization of cultural ableism towards the disabled people in times of the Iron Curtain. Then, there is discussion the issues of learned helplessness and the analysis of this phenomenon within the system and legal acts, and in the context of the segregation in the education system. The article ends with conclusions and implications for reeducation of normalized cultural ableism patterns.Downloads
References
Abramson, Lyn Y., Martin E. Seligman & John D. Teasdale. “Learned helplessness in humans: Critique andreformulation”. Journal of Abnormal Psychology 87 (1) (1978): 49-74.
Apanel, Danuta. Teoria i praktyka kształcenia integracyjnego w Polsce w latach 1989-2012. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2014.
Borowska, Małgorzata. „Dawno temu w PRL…upośledzenie było „niezgodne z doktryną socjalizmu” http://niepelnosprawni.lublin.pl/dawno-temu-w-prl uposledzenie-bylo-niezgodne-z-doktryna socjalizmu/ 2014. (Access 2rd January 2019).
Borowska-Beszta, Beata. Amputation of disability as hate speech pattern in Poland, In Mark Sherry, Disability Hate Speech (in publishing process), London: Routhledge 2019.
Borowska-Beszta, Beata. Niepełnosprawność w kontekstach kulturowych i teoretycznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2012.
Brenk, Mikołaj. „Aktywizacja osób niepełnosprawnych w propagandzie Polski Ludowej lat 1946− 1956”. Reintegracja - Edukacja - Adaptacja. Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem, Red. Mirosław Kowalski, Anna Knocińska & Przemysław Frąckowiak. Gniezno: Gnieźnieńska Szkoła Wyższa Milenium 2015, 312-322.
Brenk, Mikołaj. „System opieki społecznej w okresie Polski Ludowej (lata 1944–1989). Zarys problematyki”. Biuletyn Historii Wychowania nr 37 (2017): 79-91.
Byford, Andy. “Lechebnaia pedagogika: The Concept and Practice of Therapy in Russian Defectology, c. 1880 1936”. Medical history. 62,1 (2018): 67-90.
Chlewiński, Zdzisław. „Charakter”. Encyklopedia Katolicka, tom III. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski 1989, 68-74.
Chrząszcz, Katarzyna. „Asystent edukacyjny – pomoc czy droga w kierunku bezradności studentów z niepełnosprawnością?”Niepełnosprawność zagadnienia, problemy, rozwiązania nr III/20 (2016): 23-35.
Ciżkowicz, Barbara. Wyuczona bezradność młodzieży. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, 2009.
Czarnecki, Kazimierz M. i Piotr Kowolik. „Teoretyczne podstawy profesjologii jako nauki o zawodowym rozwoju człowieka”. Edukacja ustawiczna dorosłych 1 (2011): 9-17.
Dąbrowski, Zdzisław. Pedagogika opiekuńcza w zarysie 1. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego, 2006.
Deklaracja Praw Osób Niepełnosprawnych z dnia 9 grudnia 1975r.https://www.ohchr.org/en/professionalinterest/ ages/rightsofdisabledpersons.aspx(Access 3rd January 2019).
Doroszewska, Janina. Pedagogika Specjalna, tom 1, tom 2. Wrocław: Ossolineum, 1989.
Dunn, Stephen P. and Ethel Dunn. Everyday Life of people with disabilities in the USSR. In People with Disabilities in the Soviet Union: Past and Present, Theory and Practice. William O. McCagg and Lewis Siegelbaum, eds. Pp. 199-234. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 1989.
Gafaar, Adam. „Korwin-Mikke o chorych umysłowo dzieciach: «Posyłanie idioty do szkoły to jest katorga dla tego debila»” https://natemat.pl/169927,korwin mikke-o-chorych-umyslowo-dzieciach-posylanie idioty do-szkoly-to-jest-katorga-dla-tego-debila2016 (Access 4th January 2019).
Gajdzica, Zenon. „Dwa wymiary bezradności społecznej jako wskaźniki (utraty)jakości życia osób z lekkim upośledzeniem umysłowym”. Chowanna 1 (2008): 895.
Głodkowska, Joanna and Marta Pągowska. „Polish researchers’ theoretical and empirical approach to disability: from the perspective of disability studies”. Człowiek - Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 1(35) (2017): 5-27.
Grigorenko, Elena. “Russian ‘Defectology’: Anticipating Prerestroika in the Field”. Journal of Learning Disabilities 31, 2 (1998): 193-207.
International Classification of Functioning, Disability and Health. Geneva: World Health Organization 2001 https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42407 /9241545429.pdf;jsessionid=D387DAD34575C9D9F9 0B122E0E597724?sequence=1(Access 3rd January 2019).
Jarmakowski, Tomasz. „Styl atrybucji, poczucie kontroli i płeć a podatność na powstawanie syndromu wyuczonej bezradności”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica tom 13 (2009): 55-73.
Jasiński, Marek. „Człowiek poznający samego siebie według koncepcji Seligmana (style wyjaśniania a wyuczona bezradność)”. Rocznik Teologii Katolickiej tom XIII/1 (2014): 117-124.
Kaczmarek, Grażyna, Beata Karlińska, Anna Kruczek, et.al. (oprac.). Praca socjalna z osobą z niepełnosprawnością i jej rodziną z uwzględnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi. Warszawa: Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych, 2011.
Kaja, Barbara. „Lęk przed niepowodzeniem a wyuczona bezradność”. Forum Psychologiczne tom II, nr 2 (1997): 63-74.
Kalinnikova, Liya and Sven Trygged. “A retrospective on care and denial of children with disabilities in Russia”. Scandinavian Journal of Disability Research vol. 16, no. 3 (2014): 229-248.
Kawalec, Wincenty. „Ochrona macierzyństwa i rodziny. Zamierzenia badawcze i polityczne resortu pracy, Płac i spraw socjalnych w Polsce”, 1973 https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/ 10593/19543/1/004%20WINCENTY%20KAWALEC pdf (Access 1st January 2019).
Kawula S., Wyrembek J., Funkcja opiekuńczo wychowawcza rodziny wobec dzieci defektywnych, Problemy Rodziny 1986, nr 3.
Kilar, Karolina. „Założenia Marii Grzegorzewskiej a współczesne paradygmaty w pedagogice specjalnej”. Zeszyty Naukowe Pedagogiki Specjalnej: Myśl Pedagogiczna Marii Grzegorzewskiej 10 (2017), 37-42.
Kofta, Mirosław i Grzegorz Sędek. „Wyuczona bezradność: podejście informacyjne”. Psychologia aktywności: zaangażowanie, sprawstwo, bezradność, Red. Mirosław Kofta. Poznań: Wydawnictwo „Nakom” 1993, 171-223.
Kolwitz, Marcin i Iwona Radlińska. „Kształtowanie się współczesnego paradygmatu niepełnosprawności”. Pomeranian Journal of Life Sciences wol. 61, nr 3 (2015): 270-277. https://www.pum.edu.pl/__data/assets/pdf_file/0012/ 11027/PomJLifeSci_61-03_270-277.pdf (Access 2nd January 2019).
Krause, Amadeusz. „Teoretyczne i empiryczne problemy pedagogiki specjalnej: zarys obszarów badawczych”. Niepełnosprawność 1 (2009): 9-24.
Krause, Amadeusz. Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2010.
Kudlińska, Iwona i Andrzej Kacprzak. „Profesjonalna praca socjalna wobec problemu społecznej bierności i bezradności klientów instytucji pomocowych”. Profesjonalna praca socjalna Nowy paradygmat czy niedokończone zadanie?, Red. Krzysztof Piątek i
Katarzyna Szymańska-Zybertowicz. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit 2011, 89-106.
Kulbaka, Jarosław. Niepełnosprawni. Z dziejów szkolnictwa specjalnego. Warszawa: Wydawnictwo APS, 2012.
Kwiecińska-Zdrenka, Monika, Aktywni czy bezradni wobec własnej przyszłości?. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004.
Lewowicki, Tadeusz. „Miejsce pedagogiki specjalnej w nauce polskiej”. Tożsamość polskiej pedagogiki specjalnej u progu XXI wieku, Red. Jan Pańczyk. Warszawa: WSPS 1998, 63-71.
Mariański, Janusz. „Wyuczona bezradność moralna Polaków”. Bezradność. Interdyscyplinarne studium zjawiska w kontekście zmiany społecznej i edukacyjnej, Red. Zenon Gajdzica i Marek Rembierz. Katowice:Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2005, 195-212.
McCagg, William. “The Origins of Defectology”. In The Disabled in the Soviet Union: Past and Present, Theory and Practice, Eds. William o. McCagg and Lewis Siegelbaum. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press 1989, 39-61.
Michalewska-Pawlak, Małgorzata. Obywatelskość demokratyczna jako idea normatywna w koncepcjach polityczno-programowych polskiej opozycji w latach 1980–1989. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności, 2010.
Parys, Katarzyna. „Zakres oddziaływań współczesnej pedagogiki specjalnej na tle dotychczasowych przemian”. Niepełnosprawność 5 (2011): 22-50. Phillips, Sarah D. “There are No Invalids in The USSR!’ AMissing Soviet Chapter in The New Disability History” Disability Studies Quarterly vol.
, no. 3. (2009). http://dsq-sds.org/article/view/936/ 1111 (Access 3rd January 2019).
Polak, Krzysztof. Bezradność nauczyciela. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z dnia 10 grudnia 1948 r. http://www.un.org/en/universaldeclaration-human-rights/ (Access 3rd January 2019).
Radlińska, Helena. Pedagogika społeczna (wstęp: Aleksander Kamiński i Aleksander Kamiński, oprac. Tekstu i komentarza Wanda Wyrobkowa-Delawska). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1961.
Rotter, Julian B. “Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement”. Psychological Monographs” vol. 80, no. 1, whole no. 609 (1966): 1 28.
Seligman, Martin E. P. Optymizmu można się nauczyć: jak zmienić swoje myślenie i swoje życie. Poznań: Media Rodzina, 1993.
Seligman, Martin E. P. Helplessness: on depression, development, and death. San Francisco: Freeman, 1975. Sędek, Grzegorz. „Jak ludzie radzą sobie z sytuacjami, na które nie ma rady?”. Złudzenia, które pozwalają żyć: szkice z psychologii społeczne, Red. Mirosław
Kofta i Teresa Szustrowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1991, 289-319.
Sędek, Grzegorz. Bezradność intelektualna w szkole. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii, 1995.
Sierankiewicz, Ewa. Opieka wychowanie i terapia w domach dziecka. Kraków: WSP, 1999.
Tischner, Józef. Etyka solidarności oraz homo sovieticus. Kraków: Znak, 1992.
Tytko, Marek M. „Wychowanie moralne –kształcenie charakteru dziecka (ujęcie realistyczne)”. Polska Myśl Pedagogiczna rok II, nr 2 (2016): 295-310.
Uchwała nr 92 Rady Ministrów z dnia 5 marca 1959 r. w sprawie powołania opiekunów społecznych (M.P. 1959 nr 32 poz. 145).
Urbanowicz, Zofia. „Od interdyscyplinarnego do transdyscyplinarnego spojrzenia na niepełnosprawność”. Ogrody Nauk i Sztuk 2 (2012): 443-457. http://nowadays.home.pl/ONiS/data/docume nts/ONiS=202=20=282012=29=20443457.pdf (Access 3rd January 2019). Ustawa dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz.U. 1990 nr 87 poz. 506).
Ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. 1982 nr 40 poz. 267).
Ustawa z dnia 16 sierpnia 1923 r. o opiece społecznej (Dz.U. 1923 nr 92 poz. 726).
Więckowski, Ryszard. „Włączeni w muzeum”. ABC: Gość niepełnosprawny w muzeum, cz. 2.Niepełnosprawność intelektualna, autyzm, grupy zróżnicowane. Warszawa: NIMOZ, 2015, 7-11.
Winiarski, Mikołaj. „Dylemat relacji pojęć ‘wsparcie’ i „pomoc” w przestrzeni działań prorodzinnych wewnętrznych i zewnętrznych”. Pedagogika Rodziny tom 5, nr 3 (2015): 7-22.
Witkowski, Tadeusz. Rozumieć problemy osób niepełnosprawnych:(13rodzajów niepełnosprawności). Warszawa: Małe Dzieło Boskiej Opatrzności, 1993.
Zarębska, Grażyna. „Historyczno-kulturowe uwarunkowania rozwoju wychowania, edukacji, diagnozy i rehabilitacji wobec jednostek niepełnosprawnych intelektualnie”. Historyczne dyskursy nad pedagogiką specjalną - w ujęciu pedagogicznym, Red. Jacek J. Błeszyński, Ditta Baczała & Józef Binnebesel. Łódź: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Edukacji Zdrowotnej 2008, 119-161.
Zielińska, Sylwia. „Różne Obszary Dyskryminacji. Czy Można Mówić O Dyskryminacji Osób Niepełnosprawnych W Przestrzeni Politycznej Na Przykładzie Polski?”. Pogranicze. Studia Społeczne. Red. Urszula Abłażewicz-Górnicka, Małgorzata Skowrońska, Katarzyna Sztop-Rutkowska, et.al. tom XXII (2013): 215-229.
Additional Files
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Psycho-Educational Research Reviews
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
